Školski sistem obrazovanja u Švedskoj pruža mogućnost učenicima osnovne škole, jednom nedeljno, časove maternjeg jezika (uključujući i srpski jezik), ukoliko je jezik svakodnevno sredstvo komunikacije i ukoliko učenici zadovoljavaju osnovne kriterijume poznavanja jezika. Istraživanja su pokazala da učenje i razvoj maternjeg jezika u velikoj meri utiču na savladavanje nastavnog sadržaja na švedskom jeziku. Učenici koji pohađaju nastavu maternjeg jezika postižu bolje rezultate u školi.
Nastava maternjeg jezika pruža mogućnost učenicima koji nemaju švedski kao maternji jezik da na svom jeziku (uključujući i srpski jezik) nauče da čitaju, pišu i stiču nova znanja. Svako dete ima pravo da pohađa nastavu maternjeg jezika, ukoliko u opštini postoji bar petoro dece koja govore istim jezikom.
Nastava se uglavnom odvija u matičnim školama učenika ili u nekoj od škola na teritoriji opštine, nakon redovne nastave. Pohađanje nastave je dobrovoljno i stoga roditelji moraju da podnesu zahtev školi ili opštini, ukoliko žele da im dete pohađa nastavu maternjeg jezika. Nakon prijavljivanja učenika za nastavu, maternji jezik postaje obavezan predmet, koji se od šestog razreda ocenjuje.
Novopridošla deca koja ne znaju dovoljno švedski jezik, imaju pravo i na pomoć u nastavi na maternjem jeziku, uključujući i srpski jezik. To znači da nastavnik maternjeg jezika pomaže detetu u redovnoj nastavi. Nastavnik maternjeg jezika pruža pomoć učeniku u savladavanju nastavnog sadržaja svih predmeta, u toku redovne nastave. Pomoćna nastava nije nešto što učenik ili škola bira, već je škola dužna da je ponudi učeniku (studiehandledning på modersmål).
Kroz nastavu na srpskom jeziku, koja uključuje i pomoćnu nastavu, učenik ima mogućnost da razvija svoje jezičke sposobnosti, da se izražava, kako usmeno, tako i pismeno, na sledeći način:
- koristeći svoj maternji jezik kao sredstvo komunikacije;
- kroz razlikovanje jezičkih struktura i lingvističkih standarda;
- čitajući i analizirajući književna dela, kao i druge vrste tekstova koji se koriste u različite svrhe;
- kroz osvrt na tradiciju, kulturne fenomene i društvena pitanja u oblastima u kojima se govori maternji jezik, upoređujući sa uslovima u Švedskoj.
Napomena:
Ovaj tekst je rađen u saradnji sa grupom nastavnika u Švedskoj. Ambasada Republike Srbije u Stokholmu otvorena je za dalje sugestije.
